Slapen, acupunctuur en (n)iets doen voor je vruchtbaarheid

Wat kunnen we zelf nog doen om onze kansen te vergroten?

Een veel gestelde vraag door patiënten met een kinderwens in onze acupunctuurpraktijk. De motivatie om zoveel mogelijk te dóen is vaak heel groot. Maar minstens zo belangrijk voor je vruchtbaarheid is aandacht voor wat je níet moet doen. En dan bedoel ik dus ook echt niets doen. Iedereen is gericht op actief zijn, dingen doen en laten zien wat je allemaal doet. We hebben een volle agenda en voldoende tijd voor rust, ontspanning en vooral ook slaap ontbreekt. Terwijl we allemaal weten dat dit voor je gezondheid van groot belang is. Maar wist je dat voldoende slaap en rust zelfs bepalend is voor je vruchtbare conditie?

‍In de Chinese Geneeskunde is van oudsher al veel aandacht voor een goede balans tussen activiteit en rust. En slaap werd en wordt zelfs gezien als een belangrijk “medicijn” bij ziekte. Het maakt niet uit met welke gezondheidsklacht je binnenkomt, een acupuncturist zal altijd uitgebreid informeren naar je slaappatroon en de balans tussen inspanning en rust.

Overvolle agenda’s en korte nachten

‍Wij stellen daarom altijd vragen over je dag- en nachtritme en naar de verhouding tussen inspanning en ontspanning. De antwoorden maken ons steeds vaker ongerust. De meeste mensen hebben een veel te volle agenda, zowel qua werk als privé. En na een overvolle dag volgt vaak ook nog eens een te korte nacht. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat actief, altijd online en bereikbaar, continue vraagt een eindeloze stroom prikkels onze aandacht. Het lijkt bijna een normale toestand te worden dat iedereen voortdurend in een situatie van (in)spanning leeft, ook nog eens ten koste van de nachtrust. Wat doet dit eigenlijk met je gezondheid op den duur?

Slapen voor je basisenergie

‍Uiteindelijk raakt daardoor je voorraad basisenergie uitgeput. In de Chinese Geneeskunde noemen we dit je nierenergie. Dat is precies de energie die heel bepalend is voor je vruchtbaarheid. Vooral patiënten met een kinderwens vragen we daarom altijd om kritisch naar hun agenda te kijken, meer ruimte voor ontspanning te maken en vooral ook meer te gaan slapen. Tijdens je nachtrust vinden allerhande herstelprocessen plaats en bouw je zogenaamde yin-energie op; de energie die je lichaam voedt en ervoor zorgt dat stoffen aangemaakt worden, waaronder ook hormonen.  Onvoldoende slaap verstoort je hormoonbalans en die willen we nou juist bij vruchtbaarheidsproblemen optimaliseren.

Slapen voor je gezondheid

‍Te weinig slapen kan ook heel diverse gezondheidsklachten veroorzaken die vervolgens je vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. Zo bestaat er bijvoorbeeld een verband tussen te weinig slaap en diabetes, hart- en vaatziekten, problemen met het immuunsysteem en hoge bloeddruk; allemaal ziektebeelden die een gezonde zwangerschap in de weg kunnen staan. Vanuit de Chinese Geneeskunde en binnen onze dagelijkse praktijk is aandacht voor slaap bij vruchtbaarheidsproblemen dus helemaal geen nieuw onderwerp. En in de huidige drukke wereld met volle agenda’s meer dan actueel. Gelukkig krijgt de relatie tussen slaap en vruchtbaarheid ook vanuit de reguliere geneeskunde steeds meer aandacht.

Onderzoek naar slaap en vruchtbaarheid

‍Afgelopen najaar verschenen daarover diverse onderzoeksrapporten. Het belang van slaap voor de vruchtbaarheid werd daarin overduidelijk aangetoond. Vrouwen met een onregelmatig slaappatroon doen er langer over om zwanger te raken dan vrouwen met een vast slaapritme ontdekten onderzoekers van de Washington University in St. Louis. “Het rijtje van niet roken, geen alcohol en gezonder eten wordt vaak wel besproken, maar we geven bij vruchtbaarheidsproblemen te weinig aandacht aan het belang van slaap” gaf een gynaecoloog als reactie op het onderzoeksrapport. Dit soort onderzoeksresultaten gaat hopelijk helpen om dat te veranderen.

Ook de mannen vroeg naar bed!

‍Moeten nu alleen de vrouwen eerder naar bed? Nee, ook de mannen! Voor de mannelijke vruchtbaarheid is regelmatige en voldoende nachtrust ook van groot belang volgens onderzoekers van de universiteit van Miami. Afgelopen najaar werden de resultaten gepresenteerd van een groot onderzoek onder 2.996 mannen. Wat bleek? Per gemist uur nachtrust daalde het niveau van testosteron; een belangrijk hormoon voor de mannelijke vruchtbaarheid. Het was de eerste studie die een direct verband aantoonde tussen slaap en daling van hormoonniveaus. Naast roken, drinken en overgewicht is te weinig slaap nu toegevoegd aan de lijst van omgevingsfactoren die het testosterongehalte negatief beïnvloeden. Heel fijn dat deze onderzoekers de mannelijke vruchtbaarheid onder de loep namen. Er wordt namelijk nog veel te weinig aandacht besteed aan de bijdrage die mannen kunnen leveren aan het vergroten van een kans op een goede zwangerschap. In dit geval: meer slapen dus!

Wat als slapen niet lukt?

‍Maar wat als het nou niet lukt om meer en goed te slapen? Omdat je niet in slaap kunt komen, niet goed doorslaapt of  te vroeg wakker wordt. Of je hebt het zo druk dat je altijd laat in bed ligt. Of misschien ga je wel op tijd naar bed, maar word je niet uitgerust wakker. Of werk je avond- of nachtdiensten waardoor je moet puzzelen met je uren voor rust en slaap. Vaak zien we patiënten waarbij het niet lukt om in een goed slaapritme te komen waarbij je vooraf je dag en bezigheden afrondt en op tijd gaat slapen. Vooral bij patiënten met vruchtbaarheidsproblemen komt dit veel voor. Door de spanning rondom je kinderwens kom je niet in slaap. Je gedachten blijven malen en je googelt ’s avonds laat nog naar informatie over je vruchtbaarheidsprobleem. Of zoekt op tijdstippen waarop je beter kunt gaan slapen steun en herkenning op een forum van lotgenoten. Heel begrijpelijk, maar voor je gezondheid en je vruchtbare conditie is het beter om daar ’s avonds laat niet meer mee bezig te zijn en liever een goed boek (geen e-reader!) te lezen als je niet kunt slapen. Nog beter is om daarnaast hulp te zoeken bij het slapen.

Beter slapen met acupunctuur

Met behulp van acupunctuur kan de verstoorde energiebalans van te weinig slaap hersteld worden. Dit doen we door de yin (rust)-energie te stimuleren en de yang (actie)-energie te remmen. Hoe dat werkt? Diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat acupunctuur onder andere cortisolniveaus kan beïnvloeden. Door het verlagen van de hoeveelheid stresshormonen kunnen diverse processen in je lichaam weer normaler gaan verlopen. Ook kan het de aanmaak van lichaamseigen stoffen zoals serotonine beïnvloeden. Hogere niveaus hiervan kunnen zorgen voor meer rust en een betere slaapkwaliteit.‍

Samen werken aan beter slapen

‍We kijken ook samen naar je dag- en nachtritme en wat je nodig hebt en kunt doen om een goed slaapritme op te bouwen. Daarbij komen niet alleen lichamelijke aspecten aan bod, maar besteden we ook aandacht aan je emoties. Verdriet, boosheid en zorgen over je onvervulde kinderwens kunnen een goede nachtrust behoorlijk in de weg staan. We bespreken samen hoe je hier anders mee om kunt gaan zodat je beter tot rust en in slaap komt. Geen eenzijdig advies om eerder naar bed te gaan dus, maar samen werken aan verbetering van je slaapkwantiteit en -kwaliteit.

Niets doen en slapen voor je vruchtbaarheid

‍De acupunctuurbehandeling zelf werkt al diep ontspannend. De spanning in je lichaam vermindert en er komt meer rust in je hoofd. Deze ontspanning en rust kan dagenlang aanhouden en zorgt ook voor een betere nachtrust. Zo helpen we je om de cirkel van slechte slaapgewoontes en te weinig en niet goed slapen te doorbreken. Je voelt daarna snel het verschil: je bent fitter en kunt meer aan, het doet je hele gezondheid goed. Het is daadwerkelijk een heel goed “medicijn”, we zouden er veel meer gebruik van moeten maken. We blijven er daarom aandacht voor vragen bij al onze patiënten.  Maar vooral de vrouwen én mannen met een kinderwens geven wij het advies: doe eens niets en werk slapend aan je vruchtbare conditie!

Blog van Gilles Stoop, verschenen op website van Kinderwensbloggers op 14 december 2018